พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ (ห้วยย่าผัน) ต.ลี้ อ.ลี้ จ.ลำพูน

	พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ (ห้วยย่าผัน)   ต.ลี้ อ.ลี้ จ.ลำพูน ---------------------- (แก้ไขข้อมูลล่าสุด : 24 มกราคม 2566)

	การเดินทางไปพุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๐๖ (สายลี้-ลำพูน) เข้าเขตอำเภอเมืองจังหวัดลำพูน ผ่านอำเภอป่าซาง อำเภอบ้านโฮ่ง จนถึงอำเภอลี้ ระยะทาง ๑๐๕ กิโลเมตร และเลี้ยวตรงสี่แยกไฟแดงบริเวณตลาดสดเทศบาลตำบลวังดินและอนุสาวรีย์ ๓ ครูบา กิโลเมตรที่ ๕๐ แยกเข้าสู่ถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๒๗๔ (ลี้-แม่บอน) ไปอีกประมาณ ๔ กิโลเมตร ถึงพุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ตั้งอยู่ในเขตตำบลลี้ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ติดเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๒๗๔ (ลี้-แม่บอน) ทางเข้า พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ระยะทาง ๔๐๐ เมตร สะพานและบันไดทางขึ้น พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ด้านล่างสะพาน จะเป็นห้วยย่าผัน บันไดทางขึ้น พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ มีบันได ๒๙ ขั้น

	มณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ บนยอดมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ประดิษฐานเจดีย์พระเจ้า ๕ พระองค์ มีเจดีย์องค์ใหญ่ ๑ องค์ อยู่ตรงกลาง และมีเจดีย์องค์เล็ก ๔ องค์ อยู่ประจำทั้งสี่ทิศ ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุและพระอรหันตธาตุไว้ สร้างโดยคณะศรัทธา คุณสุรีย์ จริยานุรัตน์ พร้อมด้วยบุตรธิดา คุณแม่วิบูลย์ศรี ตระกูลอินทร์ คุณแม่บุญนาค ชื่นชม คุณกรณรัตน์ สถาปนุกุล และพลเรือตรีสุรพาสน์-คุณแม่ศิริเกตุ ทัพภมาน รายนามเจ้าภาพสร้างเจดีย์พระเจ้า ๕ พระองค์ ซุ้มประตูมณฑปเจดีย์ และคณะผ้าป่าสามัคคีร่วมทำบุญ พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ขอโมทนาบุญกับผู้สร้าง ผู้บูรณะ หรือผู้ที่เกี่ยวข้องในบุญกุศล ณ สถานที่แห่งนี้ทั้งหมดทั้งมวลตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและอนาคต สาธุ สาธุ สาธุ

	ภายในมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ พระพุทธรูป ๒ องค์ ประดิษฐานภายในมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ แท่นครอบรอยพระพุทธบาท ภายในมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ

	รอยพระพุทธบาทจอมคำ ประดิษฐานภายในมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ รอยพระพุทธบาทจอมคำ พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ คำนมัสการพระพุทธบาท (ว่านะโม ๓ จบ) ยัง ตัตถะ โยนะกะปุเร มุนิโน จะปาทัง ตัง ปาทะ วะลัญชะนะ มะหัง สิระสา นะมามิฯ ตำนานพระพุทธบาทจอมคำ จากตำนานพระเจ้าเลียบโลก พุทธตำนานพระเจ้าเลียบโลก นับว่าเป็นพงศาวดารดึกดำบรรพ์และเป็นคัมภีร์ตำนานที่เก่าแก่เล่มหนึ่งของพระพุทธศาสนาที่เข้ามาเผยแผ่ในดินแดนล้านนา เดิมทีได้คัดลอกมาจากศิลาจารึกบนแผ่นหินใหญ่ในลังกาทวีป โดยมหาเถระชาวมอญอยู่หงสาวดี ชื่อ “พระมหาสามีธรรมรส” คัดลอกมาปี พ.ศ.๒๐๕๐ แล้วจาริกเดินทางมานมัสการกราบไหว้รอยพระพุทธบาทและพระธาตุเจดีย์แทบทุกแห่ง จนกระทั่งมาถึง ดอยเกิ้ง อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ ท่านพระมหาโพธิสมภาร อยู่ท่าหัวเคียน อาวาสใกล้เชิงเขาดอยเกิ้ง ได้คัดลอกตำนานนี้ไว้ เมื่อปี พ.ศ.๒๐๖๖ แล้วก็ได้คัดลอกกันต่อๆ มา ลงในใบลานเขียนด้วยอักษรล้านนา มี ๑๒ กัณฑ์ (ทางสิบสองปันนามีมากถึง ๒๒ กัณฑ์) ต่อมาภายหลัง อาจารย์สิงฆะ วรรณสัย ได้แปลมาจากใบลานภาษาล้านนาปริวรรตออกมาเป็นภาษาไทย มีทั้งหมด ๑๒ กัณฑ์ แปลจบเมื่อเวลา ๑๑.๑๕ น. ของวันที่ ๒๔ เมษายน พ.ศ.๒๕๑๘ วันพฤหัสบดี เดือน ๘ เหนือ ขึ้น ๑๔ ค่ำ และได้จัดทำการพิมพ์เป็นรูปเล่ม เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๕๔๕ จึงถือเป็นต้นฉบับมาถึงในยุคนี้ จากพุทธตำนานพระเจ้าเลียบโลก กัณฑ์ที่ ๘ หน้า ๒๐๘ หรือพุทธตำนานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับชำระสะสาง หน้า ๑๒๒, ๑๓๔ กล่าวไว้ว่า นโม ตสฺสตฺถุฯ โยนกโลกสฺมิ จาริกํํ จรติฯ ดูราสาธุชนสัตบุรุษทั้งหลาย สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเราทั้งหลาย ทรงพาพระอรหันต์ พระอินทร์ และพระเจ้าอโศกราช เสด็จจาริกโปรดปาณสัตว์ทั้งหลายในเมืองเขมรัฐทุกแห่งแล้ว ก็เสด็จเข้ามาในเมืองโยนกโลก คือ เมืองยวน จากนั้น สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็เสด็จบรรลุถึง "เมืองลี้" (ปัจจุบันเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดลำพูน) พระพุทธเจ้ามีพระพุทธประสงค์จะลงสรงน้ำในแม่น้ำ น้ำในแม่น้ำก็มีน้อย เป็นเมืองแห้งแล้งน้ำไหลขึ้นทางทิศเหนือ เมืองนี้จะได้ชื่อว่า เมืองอี้ ตถาคตไม่ควรไว้ธาตุ เท่าแต่ควรไว้รอยพระบาท แล้วพระเจ้าอโศกจึงเอาฉลองพระบาทมาสวมให้แก่พระพุทธองค์ แล้วพระพุทธองค์ก็ทรงเหยียบรอยพระบาทลงบนก้อนหินที่พระพุทธองค์ทรงประทับนั่งอยู่ (ปัจจุบันนี้เรียกกันว่า “พระพุทธบาทจอมคำ” อยู่ในเขตอำเภอลี้ จังหวัดลำพูน) พระเจ้าอโศกทอดพระเนตรรอยพระบาท ก็ทรงโสมนัสยิ่ง ทรงดำริว่า “เราจะเอาทองคำ ๑๐๐๐ ถวายบูชารอยพระพุทธบาท” ทรงดำริแล้วก็ใช้สิ่วเจาะที่รอยพระบาท แล้วเอาทองคำบรรจุไว้สามพัน เพื่อเป็นเครื่องสักการบูชาพระพุทธบาท ------------------- (แหล่งอ้างอิงข้อมูล : ตำนานพระพุทธบาทจอมคำ. (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก : http://www.pralanna.com/boardpage.php?topicid=54339. (วันที่ค้นข้อมูล ๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๗) และ นาคฤทธิ์ รวบรวมชำระสะสาง (๒๕๔๐-๒๕๔๕). (๒๕๔๕, ตุลาคม). พุทธตำนานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับชำระสะสาง (พิมพ์ครั้งที่ ๑). เชียงใหม่: ลานนาการพิมพ์, หน้า คำปรารภ, ๓, ๑๒๒, ๑๓๔.)

	ตามหารอยพระพุทธบาทจอมคำ โดย พระอนันต์ วงศ์ศรีใส ในปี พ.ศ.๒๕๓๒ สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส ได้ฟังเรื่องพระพุทธบาทที่อยู่ในป่าห้วยย่าผัน จากครูบาจอมแปง อุบาลี เจ้าอาวาสวัดสันโป่ง บ้านฮ่อมต้อ หมู่ที่ ๕ ตำบลลี้ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน และบอกให้ไปสรงน้ำพระบาท เพื่อที่จะได้สืบสานประเพณีสรงน้ำพระพุทธบาท ก็อยากจะไปสำรวจดูว่า พระพุทธบาทจะมีรูปร่างลักษณะเป็นอย่างไร ในครั้งนั้นเป็นเดือนเมษายนปีใหม่เมือง ก็มีการทำบุญดำหัวครูบาอาจารย์ในวัดสันโป่ง มีครูบาจอมแปง อุบาลี เป็นเจ้าอาวาส เป็นที่เคารพ แล้วก็ได้ชวนสามเณรร่วมวัดได้เตรียมน้ำสรงพระพุทธบาทกับเครื่องสักการบูชา ไปบูชาตามคำบอกของครูบา   สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส ได้เดินทางผ่านป่าเขา แล้วมาพบจอมดอยลูกหนึ่ง ได้ถามนายนึก เป็นคนทำไร่อยู่บริเวณนั้นว่า พระพุทธบาทอยู่ตรงที่ใด นายนึกก็ได้นำทางเพื่อไปหารอยพระพุทธบาทโบราณ ก่อนจะไปถึงพระพุทธบาทนั้น มีห้วยและน้ำไหลอยู่ตลอดเป็นน้ำดิบ ห้วยนี้มีชื่อว่า "ห้วยย่าผัน" สามเณรแต่ละรูปก็ล้างหน้าในห้วยให้เย็นสบาย แล้วก็ไปไหว้สาพระพุทธบาท สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส ได้เห็นคือ ต้นไม้ขนาดใหญ่ขึ้นหนาเป็นกลุ่มในบริเวณนั้น เมื่อเข้าไปถึง ก็พบรอยพระพุทธบาทที่สมบูรณ์ มีนิ้วเท้าครบ มีก้อนหินศิลาวางรอบๆ รอยพระบาท ส้นพระบาทมีรูกลมๆ เวลาสรงน้ำก็ไหลลงในรูหมด ก็เป็นเนื้อนาบุญที่ได้สักการบูชารอยพระพุทธบาท ผู้มีบุญตนบุญผู้มีศีลธรรมภายหน้าก็จะร่วมใจกันสืบศาสนาอนุรักษ์โบราณสถานเก่าแก่ต่อไปจนครบอายุศาสนา ๕๐๐๐ ปี สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส บวชเรียนอยู่หลายปี จำพรรษาอยู่ ณ วัดจามเทวี ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ถึงเดือนเมษายนปีใด คิดถึงรอยพระพุทธบาทที่เคยสักการะ แต่ยังไม่มีโอกาสดีได้เข้าไป จนกระทั่งได้เรียนอยู่ในระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ วัดสวนดอก (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ) จังหวัดเชียงใหม่ ในปี พ.ศ.๒๕๔๒ ได้ตั้งใจเข้าไปเจริญภาวนาในป่าที่พบรอยพระพุทธบาท ในรุ่งเช้าเป็นวันพระ ชาวบ้านที่ทราบข่าวก็ไปร่วมทำบุญเจริญพระพุทธมนต์เทศนาธรรม สรงน้ำพระพุทธบาท มีชาวบ้านมาร่วมสร้างบุญในครั้งนี้เป็นจำนวนมาก ตามแรงบุญและแรงศรัทธาในรอยพระพุทธบาท เพื่อสืบอายุของพระพุทธศาสนาให้มีความเจริญรุ่งเรือง หลังจากทำบุญรอยพระพุทธบาทแล้ว ก็ได้ไปนมัสการครูบาชัยยะวงศาพัฒนา วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน เล่าเรื่องที่ได้ไปสืบสานปณิธานของครูบาในการบูรณะโบราณสถานและทำบุญสรงน้ำพระพุทธบาทให้ท่านครูบาฟัง ครูบาชัยยะวงศาพัฒนาท่านก็อนุโมทนาบุญ ได้มอบพระธาตุและไม้เท้าเขาควายมังกรให้สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส ไว้สักการะ ด้วยความเมตตาของครูบาเจ้า ต่อมา พ.ศ.๒๕๕๔ พระมหาศักดิ์ ภทฺรธมฺโม ได้ดำเนินการพัฒนารอยพระพุทธบาท และได้ชวนสามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส เข้าร่วมทำพิธีสรงน้ำพระพุทธบาทในวันวิสาขบูชา และสามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส คิดบูรณะพัฒนารอยพระพุทธบาทอย่างเป็นทางการ ต่อมา พ.ศ.๒๕๕๕ อาจารย์อนันต์ วงศ์ศรีใส ได้แจ้งเรื่องการบูรณะพัฒนารอยพระพุทธบาทให้ท่านพระครูนิวิฐธรรมโชติ เจ้าอาวาสวัดจามเทวี ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะตำบลในเมืองเขต ๑ ท่านพระครูพิศาลธรรมนิเทศก์ เจ้าอาวาสวัดมหาวัน ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอเมืองลำพูน ท่านพระครูวิทิตเจติยานุรักษ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร ผู้เป็นอาจารย์ได้ทราบ และ พระราชปัญญาโมลี เจ้าอาวาสวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร พระอารามหลวง ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัด ได้อนุโมทนาบุญในการสร้างองค์พระธาตุครอบรอยพระพุทธบาท จัดทอดผ้าป่าสามัคคีในวันวิสาขบูชา และได้มีงานประเพณีสรงน้ำพระพุทธบาทจอมคำในวันวิสาขบูชา เป็นประจำทุกปี ------------------- (แหล่งอ้างอิงข้อมูล : สามเณรอนันต์ วงศ์ศรีใส. ตามหารอยพระพุทธบาทโบราณ โบราณสถานพระพุทธบาทจอมคำ. (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก : http://www.pralanna.com/boardpage.php?topicid=54339. (วันที่ค้นข้อมูล ๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๗))

	รูปเหมือนพระครูบาเจ้าศรีวิชัย (นักบุญแห่งล้านนาไทย) ประดิษฐานภายในมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ รูปพระแม่ธรณีบีบมวยผม พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ หอเจ้าพ่อปูเหลือง กษัตริย์เมืองลี้ พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ เจดีย์องค์เล็กครอบจอมปลวก พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ ภายในบรรจุพระเครื่องและวัตถุมงคลต่างๆ ไว้

	ภาพบรรยากาศเตรียมความพร้อมจัดงานฉลองสมโภชมณฑปเจดีย์ครอบรอยพระพุทธบาท และงานประเพณีสรงน้ำพระพุทธบาทจอมคำ ในวันวิสาขบูชา พ.ศ.๒๕๕๘ (๓๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๘) พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ

	ภาพพุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ พ.ศ.๒๕๕๗ การเดินทางมากราบนมัสการพระพุทธบาทจอมคำ ขอจบการเดินทางด้วยภาพพุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ พ.ศ.๒๕๕๗ สวัสดีค่ะ ------------------ ขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงสำหรับข้อมูลจาก :         • พุทธสถานพระพุทธบาทจอมคำ (ห้วยย่าผัน) อ.ลี้ จ.ลำพูน         • พระอนันต์ วงศ์ศรีใส. ตำนานพระพุทธบาทจอมคำ. (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก : http://www.pralanna.com/boardpage.php?topicid=54339. (วันที่ค้นข้อมูล : ๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๗) **หมายเหตุ : ท่านใดประสงค์จะนำรูปภาพหรือเนื้อหาบทความไปใช้ประโยชน์ที่อื่น สามารถนำไปใช้ได้เลย โดยไม่ต้องขออนุญาตจากข้าพเจ้าก่อน และได้โปรดกรุณาให้เครดิตอ้างอิงแหล่งข้อมูลที่มา : เว็บแดนนิพพาน และกรุณาอย่าลบหรือครอบตัดเครดิตแหล่งที่มาบนรูปภาพ “Photo by Dannipparn.com” (ป.ล. หากว่ากระทู้บทความนี้ มีข้อผิดพลาดประการใด ข้าพเจ้าต้องขออภัยในความผิดพลาดต่างๆ ในฐานะปุถุชนที่ย่อมทำผิดและถูกสลับกันไปไว้ ณ ที่นี้ด้วย และจะนำไปปรับปรุงแก้ไขในครั้งต่อไป)