วัดไหล่หินหลวง บ.ไหล่หิน ม.๒ ต.ไหล่หิน อ.เกาะคา จ.ลำปาง

	วัดไหล่หินหลวง บ.ไหล่หิน  ม.๒  ต.ไหล่หิน  อ.เกาะคา  จ.ลำปาง [พระบรมธาตุเจดีย์]

	การเดินทางไปวัดไหล่หินหลวง ใช้เส้นทางเดียวกันกับวัดพระธาตุลำปางหลวง ห่างจากตัวจังหวัดลำปางประมาณ ๒๐ กิโลเมตร หากเริ่มต้นนับระยะจากตัวเมืองลำปางแล้ว วัดไหล่หินหลวงจะอยู่ประมาณหลักกิโลเมตรที่ ๒๐ เลี้ยวซ้ายเข้าหมู่บ้านไปอีกประมาณ ๕-๖ กิโลเมตร ก็ถึงวัด และห่างจากที่ว่าการอำเภอเกาะคามาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ๖ กิโลเมตร การเดินทางไปวัดไหล่หินหลวง ดูข้อมูลแผนที่จากเว็บ google ได้ตามลิงค์นี้ค่ะ https://www.google.com/maps/place/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87/@18.213019,99.33848,15z/data=!4m2!3m1!1s0x0:0x3b802459b86670b4?sa=X&ved=2ahUKEwjsl_7uqNfhAhXCrI8KHQMMBFcQ_BIwFXoECAsQCA

	ลำปางหรือเขลางค์นคร เป็นเมืองเก่าแก่คู่กับหริภุญชัย (นครลำพูน) พรั่งพร้อมไปด้วยรมณีสถานโบราณวัตถุมากมาย ควรแก่การอนุรักษ์และกราบไหว้ วัดไหล่หินหลวงเป็นโบราณสถานอีกแห่งหนึ่งในเมืองเขลางค์นครที่ควรแก่การอนุรักษ์เป็นอย่างยิ่ง วัดไหล่หินหลวง หรือ วัดเสลารัตนปัพพะตาราม (ไหล่หินแก้วช้างยืน) หรือเรียกสั้นๆ ว่า วัดหลวง  อยู่บนเนินเขาเล็กๆ เหนือหมู่บ้านไหล่หิน ที่มาของชื่อ ไหล่หิน (ไหล่/หล่าย คือ เนิน) โดยตั้งอยู่เลขที่ ๒๔๖ ถนนรพช. สายไหล่หินแม่ปุ้ม บ้านไหล่หิน หมู่ที่ ๒ ตำบลไหล่หิน อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง เนื้อที่วัดแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือ เขตพุทธาวาสและสังฆาวาส โดยมีกำแพงวัดล้อมรอบ ๗ โค้ง รูปร่างคล้ายดอกบัว มีธรณีสงฆ์ประมาณ ๕๐ ไร่เศษ สันนิษฐานว่าสร้างก่อน พ.ศ.๒๐๑๔ ตามคัมภีร์ใบลานที่ค้นพบในวัด ปัจจุบันสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย อนึ่ง กรมศิลปากรได้ประกาศวัดไหล่หินขึ้นทะเบียนและกำหนดขอบเขตในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๙๗ ตอนที่ ๑๙๕ ลงวันที่ ๑๔ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๓ สิ่งที่ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ได้แก่ วิหารทรงล้านนา พระบรมธาตุเจดีย์ อุโบสถ ซุ้มประตู กำแพงแก้ว และหอธรรม และมีการบูรณะในปี พ.ศ.๒๕๕๒ ปัจจุบันวัดไหล่หินหลวงได้รับการดูแลรักษาโดยชุมชน และดำรงรักษาพื้นที่วัฒนธรรมสืบต่อกันมาหลายร้อยปี โดยภายในวัดมีโบราณสถานที่สำคัญมากมาย ข่วงวัฒนธรรม อยู่ด้านหน้า วัดไหล่หินหลวง ค่ะ

	ลักษณะเด่นของวัดไหล่หินหลวง เป็นวัดที่มีความครบถ้วนตามองค์ประกอบพุทธสถานล้านนา ประกอบด้วยกำแพงชั้นในที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ข่วงแก้ว” มีศาลาบาตรล้อมรอบ มีซุ้มประตูโขงตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก เป็นประตูเข้าในพื้นที่ข่วงแก้ว ประกอบด้วยประตูรอบด้านอีกสามทิศ ด้านในข่วงแก้วประกอบด้วยวิหารโบราณที่สร้างขึ้นในปี พ.ศ.๒๒๒๖ เป็นวิหารขนาดเล็กมีลวดลายสวยงาม ด้านในประดิษฐานพระประธานปางมารวิชัย และรูปปั้นพระมหาป่าเกสระปัญโญ ตนบุญที่สร้างวิหารหลังนี้ขึ้น ด้านหลังวิหารเป็นที่ตั้งองค์เจดีย์ที่มีการบรรจุพระอัฐิของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไว้ด้านใน รายล้อมด้วยรูป ๑๒ ตัวเปิ้ง (๑๒ ราศี) นอกจากนั้นยังมีโบสถ์ขนาดเล็ก สร้างขึ้นในสมัยเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต เจ้าผู้ครองนครลำปางในขณะนั้น ปูชนียสถานสำคัญในเขตพุทธาวาส ได้แก่ วิหารโบราณ และองค์พระธาตุเจดีย์ ซึ่งล้อมรอบด้วยศาลาบาตร ทางด้านหน้ามีซุ้มประตูโขง ส่วนในเขตสังฆาวาส ได้แก่ โรงธรรม โครงสร้างไม้ ผนังก่ออิฐถือปูน เป็นที่เก็บรักษาหีบพระธรรม และคัมภีร์ใบลานจำนวนมาก คัมภีร์บางฉบับที่พบในวัดไหล่หินมีอายุถึงกว่าห้าร้อยปี

	กำแพงโบราณ และรูปปั้นสิงห์คู่ แนวกำแพงเก่า หน้าประตูโขง และตั้งแต่หางวัลย์ ถึงป่าลานน้อย วัดไหล่หินหลวง สร้างปี พ.ศ.๒๐๕๐ สมัยพระมหาป่าเจ้า รูปที่ ๑ ค่ะ

	ซุ้มประตูโขง วัดไหล่หินหลวง ค่ะ

	ซุ้มประตูโขง วัดไหล่หินหลวง ประตูรูปโค้ง ก่อด้วยอิฐถือปูน ศิลปะแบบล้านนา และสถาปัตยกรรมทางศาสนาแบบเชียงแสน สร้างปี พ.ศ.๒๒๒๖ จ.ศ.๑๐๔๕ โดยมีพระมหาป่าเกสรปัญโญ พร้อมด้วยเจ้าฟ้าเมืองเชียงตุง บูรณะ พ.ศ.๒๔๗๗ และ ๒๕๕๓ ลวดลายรอบๆ ประตูโขงซึ่งมีการประดับตกแต่งตามส่วนต่างๆ ด้วยปูนปั้นลวดลายที่หลากหลายประกอบไปด้วยสัตว์ป่าหิมพานต์ รูปเทพต่างๆ ตามตำนาน อาทิ พญานาค กินรี นก ลายพันธุ์พฤกษา รวมทั้งตุ๊กตาดินเผารูปตัวมอมและหงส์ เป็นต้น ซึ่งมีข้อสังเกตว่าอาจได้รับอิทธิพลมาจากประตูโขงที่วัดพระธาตุลำปางหลวง เพราะการใช้ลายตกแต่งแบบเดียวกันแต่การลดชั้นยอดและตกแต่งประดับมีน้อยกว่า อาจเพราะเป็นวัดที่เล็กกว่าและสร้างขึ้นหลังสมัยเวียงพระธาตุลำปางหลวงเป็นเวลาห่างกันนับร้อยปี แต่ช่างได้เปลี่ยนลักษณะลายตกแต่งประดับยอด คือ แทนที่จะเป็นปูนปั้นทั้งหมดเช่นเดียวกับที่วัดพระธาตุลำปางหลวง กลับทำเป็นปูนปั้นเฉพาะกรอบโค้ง ซุ้มใช้วิธีก่ออิฐเป็นชั้นๆ ลดมุมลดยอดเช่นกัน แต่ลายประดับเปลี่ยนเป็นวิธีเผาเซรามิกติดประทับซึ่งทำให้ง่ายกว่า คาดกันว่าประตูโขงวัดไหล่หินนี้น่าจะสร้างพร้อมกับวิหารโดยพระมหาเกสรปัญโญ เพื่อประกอบการเน้นทางเข้าสู่วัด ยอดประตูโขงเป็นทรงปราสาท โครงสร้างใช้แบบอิฐฉาบปูนแบบปูนน้ำอ้อย อิฐที่ใช้ก่อเป็นแผ่นขนาดใหญ่ ในสมัยนั้นประตูโขงมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ในยุคแรกเริ่มของเมืองลำปาง และเป็นสัญลักษณ์ของวัดไหล่หินหลวง และเพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์ก็ควรถอดรองเท้าก่อนผ่านประตูโขงเข้าไปค่ะ

	ปูนปั้นลวดลายประดับตกแต่ง ซุ้มประตูโขง วัดไหล่หินหลวง เช่น สัตว์ป่าหิมพานต์ รูปเทพต่างๆ ตามตำนาน อาทิ พญานาค กินรี นก ลายพันธุ์พฤกษา รวมทั้งตุ๊กตาดินเผารูปตัวมอมและหงส์ค่ะ

	ปูนปั้นลวดลายประดับตกแต่ง ซุ้มประตูโขง วัดไหล่หินหลวง ค่ะ

	สองข้างประตูหางวัน ซุ้มประตูโขง วัดไหล่หินหลวง หน้าเหมือนพระพุทธเจ้า ตามโบราณเก่าแก่เล่ากันว่าเป็นสิงห์อุตตะเรค่ะ ตามคำบอกเล่าอีกว่าประตูหางวัน สมัยก่อนทางขึ้นมาหากุฏิอยู่ทางด้านหลัง (ทิศใต้) ทางเดิมเป็นป่าหญ้า (ไม่ได้ลาดด้วยซีเมนต์) มีต้นไม้ยางเรียงกันเป็นแนวทางเดินต้นเล็กต้นใหญ่สลับกันไป ต้นมื่น ต้นนาม ต้นลานใหญ่เล็ก ต้นสารเงิน ต้นสารคำ ต้นจำคอแดงสวยงามเป็นอย่างมาก ปัจจุบันถนนได้ตัดผ่านด้านหลังวัดก็เลยเอาด้านหลังวัดเป็นด้านหน้าวัดจนตราบทุกวันนี้