วันมาฆบูชา

วันมาฆบูชา: {1 R/ S. o  j
) z7 a) I- v# j: k* K6 D
- _+ {9 z4 ~2 c* @/ `2 i  F

; e9 H7 c  ~+ E. f3 }, Bความหมายวันมาฆบูชา
* D# W4 u: k$ z: J' rวันมาฆบูชา หมายถึง การบูชา ในวันเพ็ญเดือน ๓ เนื่องในโอกาสคล้าย วันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์
$ m9 P3 e2 T5 c, P; g! C; {6 O% c6 \2 V% ^7 l0 k
ความสำคัญวันมาฆบูชา! o( S3 A; F0 Y* |1 ^" e
วันมาฆบูชา เป็นวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ มีเหตุการณ์อัศจรรย์ที่ พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้าจำนวน ๑,๒๕๐ รูป มาเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยมิได้นัดหมายกันพระสงฆ์ ทั้งหมดเป็นพระอรหันต์8 g8 h7 Y8 L+ M$ G
! _7 Y" T2 p( v) U: {6 r5 ^6 g; n
ผู้ได้อภิญญา ๖และเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบท โดยตรงจากพระพุทธเจ้า ในวันนี้พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์เหล่านั้น ซึ่งเป็นทั้งหลักการอุดมการณ์และวิธีการปฏิบัติที่ นำไปใช้ได้ทุกสังคม มีเนื้อหา โดยสรุปคือให้ละ& e3 z! A4 [9 u3 Q) @# p+ t( v
* G# U7 Y8 P8 [5 J3 |. P2 Y! Q
ความชั่วทุกชนิด ทำความดี ให้ถึงพร้อมและทำจิตใจให้ผ่องใส
; Y' ?- W1 x. b, A) T2 u( b  h$ m6 p1 l. u0 d- Q" n
ประวัติความเป็นมาวันมาฆบูชา
  A( E$ I8 N" @$ U4 V๑. ส่วนที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ ๙ เดือนขณะนั้นเมื่อเสร็จพุทธกิจแสดงธรรมที่ถ้ำสุกรขาตาแล้ว เสด็จมาประทับที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ประเทศอินเดียในปัจจุบัน วันนั้นตรงกับวันเพ็ญ เดือนมาฆะหรือเดือน
9 E! d0 x  I  f  V4 V; k7 h
2 _8 t7 n- J  A5 N; U3 P๓ในเวลาบ่ายพระอรหันต์สาวกของพระพุทธเจ้า มาประชุม พร้อมกัน ณ ที่ประทับของพระพุทธเจ้า นับเป็นเหตุอัศจรรย์ ที่มีองค์ประกอบสำคัญ ๔ ประการ เรียกว่าว่า วันจาตุรงคสันนิบาต4 p* \6 R7 }# N1 Q: d0 v
- e2 ~: l0 u# v6 G2 G- n' F
คำว่า "จาตุรงคสันนิบาต" แยกศัพท์ได้ดังนี้ คือ
. Q* W0 P% p* N: z9 Y+ n& P# I
" H# J% v' X- S5 |1 Z, j"จาตุร" แปลว่า ๔ 4 f" X7 \2 q! a
"องค์" แปลว่า ส่วน   v  ^6 d1 E5 }" K' q' ]. G3 \" X
"สันนิบาต" แปลว่า ประชุม
( p# s# ?! A. Nฉะนั้นจาตุรงคสันนิบาตจึงหมายความว่า "การประชุมด้วยองค์ ๔" กล่าวคือมีเหตุการณ์พิเศษที่เกิดขึ้นพร้อมกันในวันนี้ คือ+ B+ u% g0 d" y. K- |- W

/ L: h: c. _6 q1. เป็นวันที่ พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้า จำนวน ๑,๒๕๐ รูป มาประชุมพร้อมกันที่เวฬุวันวิหารในกรุงราชคฤห์ โดยมิได้นัดหมาย
. M- ?1 W4 H  N* s1 Z5 X+ y/ s' v0 _% V3 p6 m/ @1 L" D6 z: Q! ^/ }
2. พระภิกษุสงฆ์เหล่านี้ล้วนเป็น "เอหิภิกขุอุปสัมปทา" คือเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้าทั้งสิ้น9 p- P' x5 a' l8 Y2 x
% z( N% V# e2 ~7 t0 ~- I* ]
3. พระภิกษุสงฆ์ทุกองค์ที่ได้มาประชุมในครั้งนี้ ล้วนแต่เป็นผุ้ได้บรรลุพระอรหันต์แล้วทุก ๆองค์6 \: h9 M) K$ l, I: _

! m/ ?4 q6 Q( w8 n4. เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวงกำลังเสวยมาฆฤกษ
" c2 h" G4 F# R5 B& {7 e" }6 [* V4 w, m: i
ประวัติวันมาฆบูชา
3 {+ Y' X8 b" D2 K2 H# W' T$ }$ k  `/ T' G" `" O
มูลเหตุ
$ B/ v7 ?9 z/ `หลังจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 และได้ทรงประกาศพระศาสนาและส่งพระอรหันตสาวกออกไปจาริกเพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนายังสถานที่ต่าง ๆ ล่วงแล้วได้ 9 เดือน ในวันที่ใกล้พระจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ (วันขึ้น 15 ค่ำ " k9 E: O# k/ k! N# J
! M9 V, t  Z! l" E3 m3 C2 A. D. c9 i, U
เดือน 3) พระอรหันต์ทั้งหลายเหล่านั้นต่างได้ระลึกว่า วันนี้เป็นวันสำคัญของศาสนาพราหมณ์ อันเป็นศาสนาของตนอยู่เดิม ก่อนที่จะหันมานับถือพระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้า และในลัทธิศาสนาเดิมนั้นเมื่อถึงวันเพ็ญเดือนมาฆะ เหล่าผู้ศรัทธา. O0 x: w0 B) M
9 |. b. y% i6 k; C7 Z5 s
พราหมณลัทธินิยมนับถือกันว่าวันนี้เป็นวันศิวาราตรี โดยจะทำการบูชาพระศิวะด้วยการลอยบาปหรือล้างบาปด้วยน้ำ แต่มาบัดนี้ตนได้เลิกลัทธิเดิมหันมานับถือพระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้าแล้ว จึงควรเดินทางไปเข้าเฝ้าบูชาฟังพระสัทธรรมจาก
, S+ }% s7 t0 y" e2 ~* t2 v* _
พระพุทธเจ้า พระอรหันต์เหล่านั้นซึ่งเคยปฏิบัติศิวาราตรีอยู่เดิม จึงพร้อมใจกันไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าโดยมิได้นัดหมาย7 v$ D0 S- G6 _+ x* r- b: B

& n0 W) }' I: y3 e# q2 lมีผู้กล่าวว่า สาเหตุสำคัญที่ทำให้พระสาวกทั้ง 1,250 องค์มาประชุมพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย มาจากในวันเพ็ญเดือน 3 ตามคติพราหมณ์ เป็นวันพิธีศิวาราตรี พระสาวกเหล่านั้นซึ่งเคยนับถือศาสนาพราหมณ์มาก่อนจึงได้เปลี่ยนจากการรวมตัว
0 A; J/ L1 E7 T. ]2 Y9 q* B/ s8 A$ G3 H: C$ [. ?5 ]. Y
กันทำพิธีชำระบาปตามพิธีพราหมณ์ มารวมกันเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าแทน9 B8 r) j+ g& F& I! ^& a; o
0 f  y; d( B! p+ Y9 ?! J8 x" j, G

$ F( p9 ^& W4 H& P" q* q+ v
, W- d9 @4 y0 n/ mโอวาทปาฏิโมกข์
* L- c$ y8 r0 c4 z# S, ^หลักคำสอนสำคัญของพระพุทธศาสนา หรือคำสอนอันเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ได้แก่ พระพุทธพจน์ ๓ คาถากึ่ง ที่พระพุทธเจ้าตรัสแก่พระอรหันต์ ๑,๒๕๐ รูป ผู้ไปประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย ณ พระเวฬุวนาราม ในวันเพ็ญเดือน ๓ ที่เราเรียก( |% ^$ C( @- h: A; Y4 L

9 b  h9 \* ?& E# ]; Yกันว่าวันมาฆบูชา (ถรรถกถากล่าวว่า พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์นี้ แก่ที่ประชุมสงฆ์ตลอดมา เป็นเวลา ๒๐ พรรษา ก่อนที่จะโปรดให้สวดปาฏิโมกข์อย่างปัจจุบันนี้แทนต่อมา), คาถาโอวาทปาฏิโมกข์ มีดังนี้ (โอวาทปาติโมกข์ ก็เขียน)4 o$ Y; M: y8 w: o3 |8 K
3 J1 j6 _+ b$ k$ ^
สพฺพปาปสฺส อกรณํกุสลสฺสูปสมฺปทา3 o8 A% B, z3 a1 j8 Q) Y# ?+ M
สจิตฺตปริโยทปนํเอตํ พุทธาน สาสนํฯ
( N+ ~# `- Z( L# Wขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา
% j, Z: V! W8 R% y! s6 ]$ aนิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา
8 l8 ^1 w& j  X$ Zน หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี
* b. N  f, ~2 i3 G. mสมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ4 c5 x6 ^5 p, ~% e
อนูปวาโท อนูปฆาโต ปาติโมกฺเข จ สํวโร
8 ?+ i# l% R4 ~$ D6 g/ Lมตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนฺตญฺจ สยนาสนํ$ O5 k7 w9 o4 g! r& |1 ]9 C: D
อธิจิตฺเต จ อาโยโค เอตํ พุทฺธาน สาสนํฯ
6 ?% a! N( r" h2 O% A) w% l/ U+ |
แปล : การไม่ทำความชั่วทั้งปวง ๑ การบำเพ็ญแต่ความดี ๑ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ๑ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ขันติ คือความอดกลั้น เป็นตบะอย่างยิ่ง, พระพุทธเจ้าทั้งหลายกล่าวว่านิพพาน เป็นบรมธรรม, ผู้ทำร้ายคน
" A' e. [. V' i5 U3 H5 ?
& j2 D1 G5 m$ [อื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต,ผู้เบียดเบียนคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะการไม่กล่าวร้าย ๑ การไม่ทำร้าย ๑ ความสำรวมในปาฏิโมกข์ ๑ ความเป็นผู้รู้จักประมาณในอาหาร ๑ ที่นั่งนอนอันสงัด ๑ ความเพียรในอธิจิต ๑ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้ง( Y/ d" R  {" D
1 y' i, B: `; p+ Z) n) P
หลายที่เข้าใจกันโดยทั่วไป และจำกันได้มาก ก็คือ ความในคาถาแรกที่ว่า ไม่ทำชั่ว ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ผ่องใส
, {$ c5 p& P8 B
4 v% ~$ P7 w3 dสถานที่สำคัญเนื่องด้วยวันมาฆบูชา (พุทธสังเวชนียสถาน)
, x3 W; m3 n; Q1 H8 H9 ~
$ O$ C! x/ i' z! m  Y& Uพระพุทธรูปยืนกลางมณฑลมหาสังฆสันนิบาต ในโบราณสถานวัดเวฬุวันมหาวิหาร เมืองราชคฤห์ รัฐพิหาร อินเดีย (เป็นพระพุทธรูปสร้างใหม่ ปัจจุบันเป็นสถานที่จาริกแสวงบุญสำคัญของชาวพุทธทั่วโลก)เหตุการณ์สำคัญที่เกิดในวันมาฆบูชา เกิด- a* ?1 ^0 s5 m+ h+ A1 S
* P; }8 ^% i5 c9 j( U+ L" l
ภายในบริเวณที่ตั้งของ "กลุ่มพุทธสถานโบราณวัดเวฬุวันมหาวิหาร" ภายในอาณาบริเวณของวัดเวฬุวันมหาวิหาร ซึ่งลานจาตุรงคสันนิบาตอันเป็นจุดที่เกิดเหตุการณ์สำคัญในวันมาฆบูชานั้น ยังคงเป็นที่ถกเถียงและหาข้อสรุปทาง
0 e9 q4 }. x% ]7 S9 h9 Q, I
5 M1 o9 M- u/ ]5 a6 c' F4 ^( J  Sโบราณคดีไม่ได้มาจนถึงปัจจุบัน
& N3 J. p$ g5 Q
- M% T" r0 |( [1 d, ?& Uวัดเวฬุวันมหาวิหาร) Y/ a; u5 D9 {, c1 R8 ]) q9 U, Y; a3 G
"วัดเวฬุวันมหาวิหาร" เป็นอาราม (วัด) แห่งแรกในพระพุทธศาสนา ตั้งอยู่ใกล้เชิงเขาเวภารบรรพต บนริมฝั่งแม่น้ำสรัสวดีซึ่งมีตโปธาราม (บ่อน้ำร้อนโบราณ) คั่นอยู่ระหว่างกลาง นอกเขตกำแพงเมืองเก่าราชคฤห์ (อดีตเมืองหลวงของแคว้นมคธ) รัฐ! J8 \5 u! i6 ]9 y* U

& ~) p& T& f' |* Iพิหาร ประเทศอินเดียในปัจจุบัน (หรือ แคว้นมคธ ชมพูทวีป ในสมัยพุทธกาล)
) w9 m$ Z% S' W8 X  `
% {6 f  H0 p/ p; M8 J3 c& }3 U6 s1 {/ k# Y5 n: K
! E9 `; O6 h" `$ m
วัดเวฬุวันในสมัยพุทธกาล3 `1 d3 H9 k8 r* a
เดิมวัดเวฬุวันเป็นพระราชอุทยานสำหรับเสด็จพระพาสของพระเจ้าพิมพิสาร เป็นสวนป่าไผ่ร่มรื่นมีรั้วรอบและกำแพงเข้าออก เวฬุวันมีอีกชื่อหนึ่งปรากฏในพระสูตรว่า "พระวิหารเวฬุวันกลันทกนิวาปสถาน"หรือ "เวฬุวันกลันทกนิวาป" (สวนป่าไผ่% o' m4 M) N$ v2 f
1 Z7 v. i# O( k& _1 H8 h
สถานที่สำหรับให้เหยื่อแก่กระแต) พระเจ้าพิมพิสารได้ถวายพระราชอุทยานแห่งนี้เป็นวัดในพระพุทธศาสนาหลังจากได้สดับพระธรรมเทศนาอนุปุพพิกถาและจตุราริยสัจจ์ ณ พระราชอุทยานลัฏฐิวัน (พระราชอุทยานสวนตาลหนุ่ม) โดยในครั้งนั้น
5 L, l7 F( l* U& p. Y8 e. D7 Q) e+ j: r% t0 K1 M; o
พระองค์ได้บรรลุพระโสดาบัน เป็นพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา และหลังจากการถวายกลันทกนิวาปสถานไม่นาน อารามแห่งนี้ก็ได้ใช้เป็นสถานที่สำหรับพระสงฆ์ประชุมจาตุรงคสันนิบาตครั้งใหญ่ในพระพุทธศาสนา อันเป็นเหตุการณ์สำคัญใน) s% T, {$ X, ?4 e+ Q& X: ]

8 A- J' z$ U$ D; H. M  ~& sวันมาฆบูชา
3 ^5 z- g% k7 E& \& O, e+ V: ?, h0 A- C$ ^  ^* r! ~: C
วัดเวฬุวันหลังการปรินิพพาน0 f" ~% W* u. e+ G7 e2 v
หลังพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพาน วัดเวฬุวันได้รับการดูแลมาตลอด โดยเฉพาะมูลคันธกุฎีที่มีพระสงฆ์เฝ้าดูแลทำการปัดกวาดเช็ดถูปูลาดอาสนะและปฏิบัติต่อสถานที่ ๆ พระพุทธเจ้าเคยประทับอยู่ทุก ๆ แห่ง เหมือนสมัยที่พระพุทธองค์ทรงพระชนม( }2 f* l+ Z. }  g* |9 @! K5 B
. m$ ?( x3 c. ~  e( O1 V; u
ชีพอยู่มิได้ขาด โดยมีการปฏิบัติเช่นนี้ติดต่อกันกว่าพันปี% H2 t: [; F+ X. ^* g, k/ W4 |
- r" n0 Y8 B% ?+ G1 Q: {) M
แต่จากเหตุการณ์ย้ายเมืองหลวงแห่งแคว้นมคธหลายครั้งในช่วง พ.ศ. 70 ที่เริ่มจากอำมาตย์และราษฎรพร้อมใจกันถอดกษัตริย์นาคทัสสก์แห่งราชวงศ์ของพระเจ้าพิมพิสารออกจากพระราชบัลลังก์ และยกสุสูนาคอำมาตย์ซึ่งมีเชื้อสายเจ้าลิจฉวีในกรุง
% D) o# b- m: P
' P% i+ s4 ]3 yเวสาลีแห่งแคว้นวัชชีเก่า ให้เป็นกษัตริย์ตั้งราชวงศ์ใหม่แล้ว พระเจ้าสุสูนาคจึงได้ทำการย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธไปยังเมืองเวสาลีอันเป็นเมืองเดิมของตน และกษัตริย์พระองค์ต่อมาคือพระเจ้ากาลาโศกราช ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสุสูนาค
; m- x$ z  [9 k& Q2 [, Q9 M. L& }( I2 q  F- ~
ได้ย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธอีก จากเมืองเวสาลีไปยังเมืองปาตลีบุตร ทำให้เมืองราชคฤห์ถูกลดความสำคัญลงและถูกทิ้งร้าง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้วัดเวฬุวันขาดผู้อุปถัมภ์และถูกทิ้งร้างอย่างสิ้นเชิงในช่วงพันปีถัดมา
; {3 s- [& J2 F
2 R4 h- R. J8 p5 O9 aโดยปรากฏหลักฐานบันทึกของหลวงจีนฟาเหียน (Fa-hsien) ที่ได้เข้ามาสืบศาสนาในพุทธภูมิในช่วงปี พ.ศ. 942 - 947 ในช่วงรัชสมัยของพระเจ้าจันทรคุปต์ที่ ๒ (พระเจ้าวิกรมาทิตย์) แห่งราชวงศ์คุปตะ ซึ่งท่านได้บันทึกไว้ว่า เมืองราชคฤห์อยู่
* M9 h# V. o" O1 C! K7 N& a7 f% X" t+ c) M' D/ z( E/ @) k
ในสภาพปรักหักพัง แต่ยังทันได้เห็นมูลคันธกุฎีวัดเวฬุวันปรากฏอยู่ และยังคงมีพระภิกษุหลายรูปช่วยกันดูแลรักษาปัดกวาดอยู่เป็นประจำ แต่ไม่ปรากฏว่ามีการบันทึกถึงสถานที่เกิดเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตแต่ประการใด
) v+ M8 D9 v* G7 v1 Z7 R  Z
+ g" V' C8 d) }  |แต่หลังจากนั้นประมาณ 200 ปี วัดเวฬุวันก็ถูกทิ้งร้างไป ตามบันทึกของพระถังซำจั๋ง (Chinese traveler Hiuen-Tsang) ซึ่งได้จาริกมาเมืองราชคฤห์ราวปี พ.ศ. 1300 ซึ่งท่านบันทึกไว้แต่เพียงว่า ท่านได้เห็นแต่เพียงซากมูลคันธกุฎีซึ่งมี' d! J: T, d8 ?: ]1 A: E

8 s0 R" T* [0 ^! aกำแพงและอิฐล้อมรอบอยู่เท่านั้น (ในสมัยนั้นเมืองราชคฤห์โรยราถึงที่สุดแล้ว พระถังซำจั๋งได้แต่เพียงจดตำแหน่งที่ตั้งทิศทางระยะทางของสถูปและโบราณสถานเก่าแก่อื่น ๆ ในเมืองราชคฤห์ไว้มาก ทำให้เป็นประโยชน์แก่นักประวัติศาสตร์และนัก2 B( K! C. m3 z) g! Y
* y1 Q0 E7 z6 Y
โบราณคดีในการค้นหาโบราณสถานต่าง ๆ ในเมืองราชคฤห์ในปัจจุบัน)7 t; a0 A& W6 ?$ X0 V7 b5 z1 o% J

: [' P) l; u7 V! D0 y- Y$ Oจุดแสวงบุญและสภาพของวัดเวฬุวันในปัจจุบัน, |, V9 \# |1 Q: V' [
ปัจจุบันหลังถูกทอดทิ้งเป็นเวลากว่าพันปี และได้รับการบูรณะโดยกองโบราณคดีอินเดียในช่วงที่อินเดียยังเป็นอาณานิคมของอังกฤษ วัดเวฬุวัน ยังคงมีเนินดินโบราณสถานที่ยังไม่ได้ขุดค้นอีกมาก สถานที่สำคัญ ๆ ที่พุทธศาสนิกชนในปัจจุบันนิยม
2 E. ^7 h0 [4 w+ t! c& [8 ?$ K6 M' s! e3 p- A4 @2 E0 o
ไปนมัสการคือ "พระมูลคันธกุฎี" ที่ปัจจุบันยังไม่ได้ทำการขุดค้น เนื่องจากมีกุโบร์ของชาวมุสลิมสร้างทับไว้ข้างบนเนินดิน, "สระกลันทกนิวาป" ซึ่งปัจจุบันรัฐบาลอินเดียได้ทำการบูรณะใหม่อย่างสวยงาม, และ "ลานจาตุรงคสันนิบาต" อันเป็นลานเล็ก
, l3 n8 C6 K$ @, K, H: u" O9 X" C* o" _2 D3 Q/ T: {
ๆ มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปยืนปางประทานพรอยู่กลางซุ้ม ลานนี้เป็นจุดสำคัญที่ชาวพุทธนิยมมาทำการเวียนเทียนสักการะ (ลานนี้เป็นลานที่กองโบราณคดีอินเดียสันนิษฐานว่าพระพุทธองค์ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ในจุดนี้); g- Q4 d/ u5 ]

: K7 C% g; G) G2 {7 J& mจุดที่เกิดเหตุการณ์สำคัญในวันมาฆบูชา (ลานจาตุรงคสันนิบาต)
) Z" v' [) L4 C  `, U: P: Aถึงแม้ว่าเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตจะเป็นเหตุการณ์สำคัญยิ่งที่เกิดในบริเวณวัดเวฬุวันมหาวิหาร แต่ทว่าไม่ปรากฏรายละเอียดในบันทึกของสมณทูตชาวจีนและในพระไตรปิฎกแต่อย่างใดว่าเหตุการณ์ใหญ่นี้เกิดขึ้น ณ จุดใดของวัดเวฬุวัน รวมทั้ง" ]# I7 ]7 U6 `; S" P0 I' J4 \

5 q0 M- e. n! k1 D7 o( Cจากการขุดค้นทางโบราณคดีก็ไม่ปรากฏหลักฐานว่ามีการทำเครื่องหมาย (เสาหิน) หรือสถูประบุสถานที่ประชุมจาตุรงคสันนิบาตไว้แต่อย่างใด (ตามปกติแล้วบริเวณที่เกิดเหตุการณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา มักจะพบสถูปโบราณหรือเสาหินพระ; ]* g1 j2 {( r0 @# ~! o0 M; |

2 s; c+ L& M9 b; B7 G- Cเจ้าอโศกมหาราชสร้างหรือปักไว้เพื่อเป็นเครื่องหมายสำคัญสำหรับผู้แสวงบุญ) ทำให้ในปัจจุบันไม่สามารถทราบโดยแน่ชัดว่าเหตุการณ์จาตุรงคสันนิบาตเกิดขึ้นในจุดใดของวัด0 x0 r+ V, R# B( t  d! A) N

4 N/ t; u5 s4 l+ Wในปัจจุบันกองโบราณคดีอินเดียได้แต่เพียงสันนิษฐานว่า "เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดในบริเวณลานด้านทิศตะวันตกของสระกลันทกนิวาป" (โดยสันนิษฐานเอาจากเอกสารหลักฐานว่าเหตุการณ์ดังกล่าวมีพระสงฆ์ประชุมกันมากถึงสองพันกว่ารูป และ, [" X* v& M9 I* Q0 A1 a/ l

- v- C9 B2 V* H& N7 z, oเกิดในช่วงที่พระพุทธองค์พึ่งได้ทรงรับถวายอารามแห่งนี้ การประชุมครั้งนั้นคงยังต้องนั่งประชุมกันตามลานในป่าไผ่ เนื่องจากเสนาสนะหรือโรงธรรมสภาขนาดใหญ่ยังคงไม่ได้สร้างขึ้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบันลานด้านทิศตะวันตกของสระ
0 V" _+ N- b8 E! r  D. g0 Y1 J
! `5 E) s7 `4 [2 _( C9 c1 s. j7 _กลันทกนิวาป เป็นลานกว้างลานเดียวในบริเวณวัดที่ไม่มีโบราณสถานอื่นตั้งอยู่) โดยได้นำพระพุทธรูปยืนปางประทานพรไปประดิษฐานไว้บริเวณซุ้มเล็ก ๆ กลางลาน และเรียกว่า "ลานจาตุรงคสันนิบาต" ซึ่งในปัจจุบันก็ยังไม่มีข้อสรุปแน่ชัดว่าลาน% Y$ o& u6 I0 x% x( I; X

2 d2 P# m1 w- E  sจาตุรงคสันนิบาตที่แท้จริงอยู่ในจุดใด และยังคงมีชาวพุทธบางกลุ่มสร้างซุ้มพระพุทธรูปไว้ในบริเวณอื่นของวัดโดยเชื่อว่าจุดที่ตนสร้างนั้นเป็นลานจาตุรงคสันนิบาตที่แท้จริง แต่พุทธศาสนิกชนชาวไทยส่วนใหญ่ก็เชื่อตามข้อสันนิษฐานของกอง
+ o  }" G; n7 ]" @
$ e$ A5 I7 g. p, c: U) Kโบราณคดีอินเดียดังกล่าว โดยนิยมนับถือกันว่าซุ้มพระพุทธรูปกลางลานนี้เป็นจุดสักการะของชาวไทยผู้มาแสวงบุญจุดสำคัญ 1 ใน 2 แห่งของเมืองราชคฤห์ (อีกจุดหนึ่งคือพระมูลคันธกุฎีบนยอดเขาคิชกูฏ)# ]8 N8 p: s: S  c, i: u' S+ T1 D
/ L7 U! T: X" K" x+ \, h
กิจกรรมต่างๆ ที่ควรปฏิบัติในวันมาฆบูชา" [% X1 u. Y5 ^7 t0 r$ E* S% q, D- j
% ?; A' C8 G0 P7 p: f
การปฎิบัติตนสำหรับพุทธศาสนาในวันนี้ก็คือ การทำบุญ ตักบาตรในตอนเช้า หรือไม่ก็จัดหาอาหารคาวหวานไปทำบุญฟังเทศน์ที่วัด ตอนบ่ายฟังพระแสดงพระธรรมเทศนา ในตอนกลางคืน จะพากันนำดอกไม้ ธูปเทียน ไปที่วัดเพื่อชุมนุมกันทำพิธี
7 \8 M. `% r' L/ @$ y# |" A& }# o) x- v* ]5 i( W; `
เวียนเทียน รอบพระอุโบสถ พร้อมกับพระภิกษุสงฆ์โดยเจ้าอาวาสจะนำว่า นะโม ๓ จบ จากนั้นกล่าวคำ ถวาย ดอกไม้ธูปเทียน ทุกคนว่าตาม จบแล้วเดิน เวียนขวา ตลอดเวลาให้ระลึกถึง พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ จนครบ ๓ รอบ
9 Z2 k3 a/ m% R. V( W& m& N7 F- e9 {2 {, G; J  L
แล้วนำดอกไม้ ธูปเทียนไปปักบูชาตามที่ทางวัด เตรียมไว้ เป็นอันเสร็จพิธี5 ~3 a% i0 }$ l( y% Z

2 P7 X/ f/ u: V( O6 ~  qขอบคุณข้อมูลจาก : dhammathai.org,วิกิพีเดีย
' X0 v6 j. y" Q* x; k7 W  o: Q9 A: h3 u! k* y3 X0 k
+ b: _" y5 _6 p5 c! U2 O  I, b. l. u
4 @  n! L5 d2 A# [" l' d4 W9 P
การถือปฏิบัติวันมาฆบูชาในประเทศไทย& Q7 K1 _4 y9 o2 B7 p
พิธีวันมาฆบูชานี้ เดิมทีเดียวในประเทศไทยไม่เคยทำมาก่อน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงอธิบายไว้ว่าเกิดขึ้นในสมัย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยทรงถือตามแบบของโบราณบัณฑิตที่7 Z. e- t+ D6 L, K* `

$ j6 @" v& \, Mได้นิยมกันว่า วันมาฆะบูรณมี พระจันทร์เสวยฤกษ์มาฆะเต็มบริบูรณ์เป็นวันที่พระอรหันต์สาวกของ พระพุทธเจ้า ๑,๒๕๐ รูป ได้ประชุมกันพร้อมด้วยองค์ ๔ ประการ เรียกว่า
# V: P. G5 N% A' k. P. p4 ~7 Z" I$ E2 ^8 K; t) A& y" K  A
จาตุรงคสันนิบาตพระพุทธเจ้าได้ตรัสเทศนาโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์เป็นการ ประชุมใหญ่ และเป็นการอัศจรรย์ในพระพุทธศาสนา นักปราชญ์ จึงถือเอาเหตุนั้นประกอบ การสักการบูชาพระพุทธเจ้าและพระอรหันต์สาวก ๑,๒๕๐ รูปนั้น ให้
  d6 _% G$ p. W. d3 W% W
( }# r1 n0 ?# u/ l# Dเป็นที่ตั้งแห่งความ เลื่อมใสการประกอบพิธีมาฆะบูชา ได้เริ่มในพระบรมมหาราชวังก่อน
5 P/ [0 e& U' U: ^+ e; Z! g3 J. r; \# j- G# v4 r' k
ในสมัยรัชกาลที่ ๔ มีพิธีการพระราชกุศลในเวลาเช้า พระสงฆ์ วัดบวรนิเวศวิหารและ วัดราชประดิษฐ์ ๓๐ รูป ฉันในพระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เวลาค่ำ เสด็จออกทรงจุด ธูปเทียนเครื่อง มนัสการแล้ว พระสงฆ์สวดทำวัตรเย็นเสร็จแล้ว สวด
+ D9 R1 x2 z$ f7 s4 ?0 v, Z! D
( _+ T* `* F  z. T5 @/ ]มนต์ต่อไปมี สวดคาถาโอวาทปาติโมกข์ด้วยสวดมนต์ จบทรงจุดเทียนรายตามราวรอบพระอุโบสถ ๑,๒๕๐ เล่ม มีการประโคมอีกครั้งหนึ่งแล้วจึงมีการเทศนา โอวาทปาติโมกข์/ m2 t# K- b# f; W- {$ P
๑ กัณฑ์เป็นทั้งเทศนาภาษาบาลีและ ภาษาไทย เครื่องกัณฑ์ มีจีวรเนื้อดี ๑ ผืน เงิน ๓ ตำลึง และขนมต่าง ๆ เทศนาจบพระสงฆ์ ซึ่งสวดมนต์ ๓๐ รูป สวดรับการประกอบพระราชกุศลเกี่ยวกับ วันมาฆบูชาในสมัยรัชกาลที่ ๔ นั้น พระบาทสมเด็จพระ, }; M: H1 v- n+ \% ^
  M8 {& c- ]  u: U# L
จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะเสด็จออกประกอบพิธีด้วยพระองค์เองทุกปีมิได้ขาด สมัยต่อมามีการเว้นบ้าง เช่น รัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จออกเองบ้าง มิได้ เสด็จออกเองบ้างเพราะมักเป็นเวลาที่ประสบกับเวลาเสด็จ) H5 k3 `7 V/ [) h2 ~. l. o
2 ~6 E. d# h% {  s+ \
ประพาส หัวเมืองบ่อย ๆ หากถูกคราวเสด็จไปประพาสบางปะอินหรือพระพุทธบาท พระพุทธฉาย พระปฐมเจดีย์ พระแท่นดงรัง ก็จะทรงประกอบพิธีมาฆบูชา ในสถานที่นั้น ๆ ขึ้นอีก ส่วนหนึ่งต่างหากจากในพระบรมมหาราชวังเดิมทีมีการประกอบพิธี6 I: s' R! ?7 L" a; \- i/ b9 m: _) }
$ w' K( V" j0 g- c4 M
ในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาก็ขยายออกไป ให้พุทธบริษัทได้ ปฏิบัติตามอย่างเป็นระบบสืบมาจนปัจจุบัน มีการบูชา ด้วยการเวียนเทียน และบำเพ็ญกุศลต่าง ๆ ส่วนกำหนดวันประกอบพิธีมาฆบูชานั้น ปกติตรงกับวันเพ็ญ เดือน ๓ หากปีใด เป็น. m/ O) w( a1 Q

5 K4 o' A+ _; jอธิกมาส คือ มีเดือน ๘ สองหนจะเลื่อนไปตรงกับวันเพ็ญเดือน ๔. M$ a' H4 q' ]" U! d

9 _% _8 u& E# s3 j- r+ M' h* ^* T% h" y
( N4 o7 Z$ `# S4 q6 f/ O
หลักธรรมที่ควรนำไปปฏิบัติ
$ R8 R9 h- T' rหลักธรรมที่ควรนำไปปฏิบัติได้แก่ โอวาทปาติโมกข์ หมายถึง หลักคำสอนคำสำคัญของพระพุทธศาสนาอันเป็นไปเพื่อป้องกัน และแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตเป็นไปเพื่อความหลุดพ้น หรือคำสอน อันเป็นหัวใจพระพุทธศาสนา หลักธรรมประกอบด้วย - K  f: b# t2 g6 y; p* b/ P" M% @  q

. b+ F, z4 `9 X* d" i: J% Hหลักการ ๓ อุดมการณ์ ๔ วิธีการ ๖ ดังนี้# S- k) Z1 w( _+ t3 D& l1 c( C
4 Y# v7 j5 g$ J1 Q0 u
หลักการ ๓
! g  q& h( ?7 u5 \' Z, [. y๑. การไม่ทำบาปทั้งปวง ได้แก่การงดเว้น การลด ละเลิก ทำบาปทั้งปวง ซึ่งได้แก่ อกุศลกรรมบถ ๑๐ ทางแห่งความชั่ว มีสิบประการ อันเป็น
' H% A- u0 Z) J6 p% qความชั่วทางกาย ทางวาจา และทางใจ ความชั่วทางกาย ได้แก่ การฆ่าสัตว์ การลักทรัพย์ การประพฤติ ผิดในกาม
2 s% l6 }/ u9 @5 D7 k# Sความชั่วทางวาจา ได้แก่ การพูดเท็จ การพูดส่อเสียด การพูดเพ้อเจ้อ * W3 D7 H1 Z% t( I3 A$ K
ความชั่วทางใจ ได้แก่ การอยากได้สมบัติของผู้อื่น การผูกพยาบาท และความเห็นผิดจากทำนองคลองธรรม
5 q! Q5 N7 f6 q5 |  J& o0 l0 g7 w$ c% f& q5 ]! C
๒. การทำกุศลให้ถึงพร้อม ได้แก่ การทำความดีทุกอย่างซึ่งได้แก่ กุศลกรรมบถ ๑๐ เป็นแบบของการทำฝ่ายดีมี ๑๐ อย่าง อันเป็นความดีทางกาย ทางวาจาและทางใจ
& ]7 S$ w( H+ \; o+ D. I% E
% A2 p+ _6 N9 [* |( K" y, zความดีทางกาย ได้แก่ การไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ทำร้ายเบียดเบียนผู้อื่นมีแต่ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน การไม่ถือเอาสิ่งของที่เจ้าของเขาไม่ได้ให้ มาเป็นของตน มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และการไม่ประพฤติผิดในกาม6 A9 i( Z7 u! W3 e4 _, W, }
การทำความดีทางวาจา ได้แก่ การไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ และไม่พูดเพ้อเจ้อพูดแต่คำจริง พูดคำอ่อนหวานพูดคำให้เกิดความสามัคคีและพูดถูกกาลเทศะ
/ l* d3 U  b; Gการทำความดีทางใจ ได้แก่ การไม่โลภอยากได้ของของผู้อื่นมีแต่คิดเสียสละ การไม่ผูกอาฆาตพยาบาทมีแต่คิดเมตตาและ ปราถนาดีและมีความเห็นความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง ตามทำนองคลองธรรม เช่น เห็นว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
- R" }" A# `+ r, |5 i9 W( L( u0 P- D2 {
๓. การทำจิตให้ผ่องใส ได้แก่ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ปราศจากนวรณ์ซึ่งเป็นเครื่องขัดขวางจิตไม่ให้เข้าถึงความสงบ มี ๕ ประการ ได้แก่
) n% q5 N# `/ F: X* s. z7 z
6 V9 t$ u/ q- T! h6 H- I๑. ความพอใจในกาม (กามฉันทะ)
% b$ q5 w1 P9 ?5 y๒. ความอาฆาตพยาบาท (พยาบาท)# k$ W, C" U* x' m5 H$ m
๓. ความหดหู่ท้อแท้ ง่วงเหงาหาวนอน (ถีนะมิทธะ)
6 ]/ Q, `, ^. [% W* N+ n๔. ความฟุ้งซ่าน รำคาญ (อุทธัจจะกุกกุจจะ) และ
' x8 G1 U' d3 Z+ V5 l๕. ความลังเลสงสัย (วิกิจฉา) เช่น สงสัยในการทำความดีความชั่ว ว่ามีผลจริงหรือไม่ วิธีการทำจิตให้ปฏิบัติสมถะผ่องใส ที่แท้จริงเกิดขึ้นจากการละบาปทั้งปวง ด้วยการถือศืลและบำเพ็ญกุศล ให้ถึงพร้อมด้วยการ และวิปัสสนา จนได้บรรลุอรหัตผล
) ~0 d1 F) w8 I; \
3 ^; d8 D+ d1 o+ W* G, Oอันเป็นความผ่องใสที่แท้จริง
, a3 S3 V5 `2 b/ K
9 k- d$ B) `% Wอุดมการณ์ ๔. z' k7 `9 l1 R9 _
๑. ความอดทน ได้แก่ ความอดกลั้น ไม่ทำบาปทั้งทางกาย วาจา ใจ. v6 l5 N" X2 n
๒. ความไม่เบียดเบียน ได้แก่ การงดเว้นจากการทำร้าย รบกวน หรือ เบียดเบียนผู้อื่น- @9 d4 Z; L" f4 I2 r; E
๓. ความสงบ ได้แก่ ปฏิบัติตนให้สงบทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ
/ ^  a" e/ n! T" s9 _( ?๔. นิพพาน ได้แก่ การดับทุกข์ ซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนาเกิดขึ้นได้จาการดำเนินชีวิตตามมรรคมีองค์ ๘$ o7 Y1 e$ e* W5 N: H

" D6 a+ I4 q3 U( i! zวิธีการ ๖
+ R" d6 g6 c' L& ~+ r* B! _& M. k๑. ไม่ว่าร้าย ได้แก่ ไม่กล่าวให้ร้ายหรือ กล่าวโจมตีใคร* L& Y1 M! I3 b0 {; J7 D
๒. ไม่ทำร้าย ได้แก่ ไม่เบียดเบียนผู้อื่น" k/ r+ t4 C( d8 V3 ~  R3 ~
๓. สำรวมในปาติโมกข์ ได้แก่ ความเคารพระเบียบวินัย กฎกติกา กฎหมาย รวมทั้งขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีของสังคม
  S$ v: \9 s  R. W๔. รู้จักประมาณ ได้แก่ รู้จักความพอดีในการบริโภคอาหารหรือการใช้สอยสิ่งต่าง ๆ
2 D+ C. K7 l0 D2 n- @๕. อยู่ในสถานที่ที่สงัด ได้แก่ อยู่ในสถานที่สงบมีสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม$ M2 L) U; c9 w9 e
๖. ฝึกหัดจิตใจให้สงบ ได้แก่ฝึกหัดชำระจิตให้สงบมีสุขภาพคุณภาพและประสิทธิ- X4 r( X6 O# w  r3 G
ภาพที่ดี
: t2 y1 E! n- \* J  K. ~0 x: K2 Z, p8 h
ขอบคุณข้อมูลจาก : dhammajak.net/budday/maka.php
/ c8 D9 X1 X$ M6 V  Y/ @- ]
( O8 |8 K, P- N3 k' aที่มา : http://campus.sanook.com/910849/วันมาฆบูชา/